MİKROSATELLİT İNSTABİLİTE

Hazırlayan: Uzm. Dr. Esra Ataman, DNA Laboratuvarları Genetik Hastalıklar Değerlendirme Merkezi

Mikrosatellit İnstabilite (MSI)

Mikrosatellit denilen terim, genom boyunca yerleşmiş kısa (1-5 baz çifti) ve çift DNA tekrar dizileridir. DNA zincirinin kendini eşlemesi (çoğalması, replikasyon) sırasında bazı hatalar olabilmektedir ve inversiyon, delesyon gibi mekanizmalar ile mikrosatellitlerin uzunluğu değişebilmektedir (instabilite). DNA replikasyonu sırasında oluşan bu hatalar fizyolojik olarak mismatch onarım genleri (MMR) ile düzeltilmektedir. MMR genlerindeki mutasyonlar sonucunda instabil mikrosatellitler oluşabilmektedir. Replikasyon sonucu eşleşemeyen bu DNA dizileri tekrarlanıp birikir ve genomik kararsızlık oluşturur. MSI’nin yüksek olması kanserle ilişkili genlerdeki mutasyonların sıklığını da arttırmaktadır.

Bazı moleküler işaretleyiciler (markerlar) sayesinde tümör dokusundan MSI ölçümleri yapılabilmektedir. Ölçüm sonuçlarına göre üç ana grupta tanımlanır: instabil marker saptanmaması: MSI-stable (MSS); %30’dan az instabilite olması: düşük MSI (MSL); %30’dan fazla instabilite olması: yüksek MSI (MSH).

Bazı kanserlerde (özellikle kolon) MSI durumu prognostik olarak oldukça önemlidir. Ayrıca, kanserde kullanılacak kemoterapötik planında MSI’nin yüksek ya da düşük olmasına göre tedavi seçenekleri değişebilmektedir.

MSI durumuna immunohistokimyasal yöntemlerle bakılabildiği gibi, tanıda kabul gören “altın standart” moleküler genetik yöntemlerdir.